Het Zand

‘Het Zand’ is een markante verschijning in Leidsche Rijn, Utrecht. Centraal in de buurt, biedt de multifunctionele accommodatie (MFA) onderdak aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf buitenschoolse opvang, een buurtcentrum, een theaterzaal en een gymzaal. Om de groei van de twee scholen en vernieuwing in onderwijsvisies te faciliteren, ontwierp VenhoevenCS architecture+urbanism de recente uitbreiding en de nieuwe inrichting. Het resultaat: een multifunctioneel, flexibel inzetbaar en sfeervol gebouw als sociaal ankerpunt in de wijk.

Geschikt voor het collectief

De architectuur van het gebouw, dat door vorm en materialisatie het beeld oproept van een ruimteschip inspireerde de interne reorganisatie, de uitbreidingen en de transformatie van het interieur. Eerst zijn de multi-inzetbare functies er gearrangeerd voor gemeenschappelijk gebruik: de sporthal, de BSO-ruimtes, de theaterzaal en het buurtcentrum. De centrale ontmoetingsruimte bevindt zich in het hart van het gebouw, brengt mensen samen en ontsluit alle functies; aan weerszijden ervan strekken de scholen zich over drie verdiepingen uit tot de verlengde koppen van het gebouw. Om de scholen en de collectieve ruimtes ook zelfstandig te kunnen laten functioneren, voorzagen de architecten ze alle van een eigen ingang. Heringerichte buitenpleinen nemen een aanloop naar de expressief vormgegeven entrees.

Wisselwerking: onderwijsvisie en interieurontwerp

Met de lichte en ruimtelijke inrichting van Het Zand geven de interieurarchitecten van VenhoevenCS expressie aan hun visie op onderwijs. Met de scholen delen zij de overtuiging dat leren zich niet beperkt tot opeenvolgende groeps-brede activiteiten in een enkel klaslokaal. In samenspraak hebben zij de leeromgeving van lokalen verrijkt met leerpleinen; verbindende ruimtes met plekken voor concentratie, niet-klassikale activiteiten en spel. Brede gangen, nissen en hoeken nodigen kinderen uit om er op hun eigen wijze gebruik van te maken. Bij groep-overstijgende lessen en evenementen kunnen de leerpleinen worden vergroot door de nieuwe, flexibele wanden te openen.

“We organiseerden en ontwierpen uitnodigende open, halfopen en besloten ruimtes voor een dynamisch én overzichtelijk leerlandschap.” – Jos-Willem van Oorschot, architect partner VenhoevenCS

Gezond, speels en zuinig

Voor een robuust, rustig en warm op maat gemaakt interieur pasten de architecten natuurlijke materialen met een hoogwaardige afwerking toe. Bamboe, een duurzame houtsoort, voert er de boventoon; nissen kregen geluiddempende bekleding in contrasterende kleuren; verticale connecties zijn geaccentueerd met lichte tegelpatronen. In het ontwerpen tot op detailniveau, ontwierp de studio ook gelaagde behangpatronen voor werkkamers. Overvloedig daglicht en frisse lucht, energiezuinige installaties en gedempt geluid borgen een decennialang gezond binnenklimaat van Het Zand. De flexibele lay-out kan toekomstige typen onderwijs, of zelf andersoortige functies, met gemak aan.

Naar buiten, kom binnen

Om ook buiten spelend te leren, hebben de architecten Het Zand voorzien van dakterrassen met doe-, leer- en ontdek-plekken. De kinderen zaaien, kweken en oogsten in eigen moestuinen – en eten daar natuurlijk van. Het ruime hok vol kippen op het dak leert hen dieren te verzorgen; de eieren worden verkocht aan ouders en aan de buurt. De vleermuiskasten in de gevel maken verder bewust van het leven met de natuur. Rondom Het Zand zijn de pleinen ontworpen door kunstenaar Guido de Boer, in workshops met leerlingen. In lijn met de associatie van een zojuist geland ruimteschip, zijn in de bestrating voor de entrees, met twee kleuren steen, vijf gigantische fantasiewoorden gelegd om bezoekers te begroeten, van boven ook zichtbaar voor eventueel buitenaards leven. Kunstenaars Marjolijn Mandersloot en Hans van Wezel voegden met dezelfde bedoeling zes bronzen dierfiguren toe.

VenhoevenCS

VenhoevenCS is een internationaal opererend innovatief bureau voor duurzame architectuur, stedelijke ontwikkeling en infrastructuur, afgestemd op de uitdagingen van deze tijd. VenhoevenCS ontwerpt o.a. sportaccommodaties, infrastructurele projecten en mixed-use gebouwen. Het bureau is ook actief betrokken bij ontwikkelingen op grotere schaal, zoals masterplannen en mobiliteitsonderzoek. Momenteel werkt VenhoevenCS o.a. aan de ontwikkeling van diverse stationsgebieden in Nederland, de ondergrondse fietsenstalling onder het IJ in Amsterdam en diverse projecten in België, Frankrijk en China. In 2020 werd in het stationsgebied van Utrecht MicroCity Het Platform opgeleverd.